Crohn hastalığı, iltihabi barsak hastalıklarının (İBH) bir türüdür. İnce bağırsağın üçüncü ve son kısmı olan ileumun iltihaplanmasıdır.
Crohn Hastalığı’nın Batı Tıbbındaki Kökeni ve Nedenleri
Crohn hastalığında, otoimmün hücreler sindirim sistemine saldırır.
Başlangıçta tetikleyici, bağışıklık sisteminin bir viral veya bakteriyel enfeksiyonu bastırmaya çalışması olabilir.
Ancak, bir kişinin genetik yatkınlığına bağlı olarak, bozuk bağışıklık sistemi ince bağırsağın kalın bağırsağa bağlandığı kısmını hedef alır. Bu, bağırsağın daha derin tabakalarının şişmesine neden olurken, durum sindirim sisteminin herhangi bir alanını etkileyebilir ve bağırsak dokusuna zarar verebilir.
Bağışıklık sistemi saldırısı sonucunda, bağırsak duvarı kalınlaşır ve derin ülserler oluşabilir.
Şimdiye kadar, Crohn hastalığı olan insanlarda anormal şekilde işlev gören bağışıklık sisteminin bir neden mi yoksa sonuç mu olduğu bilinmemektedir.
Crohn hastalığı birkaç faktörden kaynaklanabilir:
– Hastanın miras aldığı genler
– Bağışıklık sistemi kendisi
– Çevre.
Antijenler normalde çevrede bulunur. Vücudun savunmalarını uyararak kontrolsüz bir iltihaplanma yanıtı üretmelerine neden olabilirler, ya doğrudan iltihaplanmaya yol açarak ya da vücudun iltihaplanma ile yanıt verdiği bir tepkiye dolaylı neden olarak.
Crohn hastalığı ayrıca vücudun diğer bölgelerini de etkileyebilir ve farklı komplikasyonlara neden olabilir.
Bu komplikasyonlar
çeşitli artrit türlerini,
böbrek veya safra taşlarını,
cilt problemlerini,
göz veya ağız iltihabını veya
karaciğer ve safra sistemi diğer hastalıklarını içerir.
Crohn Hastalığı’nın Batı Tıbbı Tarafından Teşhisi
1- Üst gastrointestinal serisi (Bu terim, yemek borusu, mide ve ilk bağırsağın (onikiparmak bağırsağı) röntgen filmlerini içeren bir tıbbi görüntüleme testini ifade eder.)
2- Kolonoskopi veya sigmoidoskopi
3- İleumun biyopsisi
4- Kan testleri: Anemi ve/veya yüksek beyaz kan hücresi sayısı olabilir.
5- Dışkı örneği: Dışkıda kırmızı kan hücreleri olabilir.
Crohn hastalığı ve ülseratif kolit birbirine çok benzer – o kadar benzerler ki genellikle birbirleriyle karıştırılırlar. İkisi de sindirim sisteminin iç yüzeyini iltihaplayan otoimmün iltihabi bağırsak hastalıklarıdır ve her ikisi de şiddetli ataklarla seyreden sulu veya kanlı ishal ve karın ağrısına neden olabilir. Crohn hastalığı sindirim sisteminde herhangi bir yerde ortaya çıkabilir, genellikle etkilenen dokuların derin katmanlarına kadar yayılır. Öte yandan, ülseratif kolit genellikle kalın bağırsağın iç yüzeyini ve rektumu etkiler. Crohn hastalığının belirtileri sürekli ishaldir, hastaların %75-85’inde kanlı olabilir, karın ağrısı ve genel yorgunluktur. Ülseratif kolit belirtileri ise kanlı ishal, ağrı, acil bağırsak hareketleri, eklem ağrıları ve cilt lezyonlarıdır. Her iki hastalıkta da önemli kilo kaybı ve malnütrisyon riski bulunmaktadır.
Crohn Hastalığı’nın Akupunktur’daki Kökeni ve Nedenleri
Crohn hastalığı doğrudan Çin tıbbında belirtilmemiş olsa da, Batı tıbbı tarafından tanımlanan patoloji ve semptomlara göre, Fu Tong (karın ağrısı), Bian Xue (kanlı dışkı) ve Xie Xie (ishal) gibi semptomlarla karakterize edilebilir.
Zaten Crohn Hastalığı ismi bu belirtilere Batı Tıbbı’nın verdiği isimdir. Yaklaşım olarak kişilerdeki ortak sıkıntıları bilmek bize yol gösterici olacaktır. Bu aynı zamanda bizim kişileri ya da hastaları belli kalıplara uyarlama handikabından kurtaracak ve hasta odaklı çalışabilme olanağımızı arttıracaktır.
Crohn hastalığının adı, 1932 yılında ilk kez tanımlandığı tıp literatüründeki bir araştırmacı olan Dr. Burrill B. Crohn’dan gelmektedir. Dr. Crohn, bu hastalığı tanımlarken, inflamatuar bağırsak hastalığına ilişkin önemli çalışmalara katkıda bulunmuş ve hastalığın klinik özelliklerini detaylı olarak açıklamıştır. Bu nedenle, hastalığın adı onun adı ile anılmaya başlanmıştır.
Akupunktur teorisine göre, kanlı dışkı, karın ağrısı, ishal ve benzeri semptomlar İnce veya Kalın Bağırsağın bozukluğundan kaynaklanır. İlgili organlar Dalak, Karaciğer ve Akciğerdir. İnce ve Kalın Bağırsağın farklı fonksiyonları vardır. İnce Bağırsak fonksiyonu, yiyecek içeriğini ve Özü dönüştürmek ve emmektedir. Saf kısmı, karışıklıktan ayırır. Kirliyi dönüştürür ve onu Kalın Bağırsağa gönderir. Kalın Bağırsak kirliği alır, kalan suyu emmeye devam eder ve onu İdrar Kesesi’ne gönderir, bu da safı saf, kirliyi kirli olarak ayırarak, safı buharlaştırır ve yukarıya doğru gönderir ve kirliyi idrarla atar. Geri kalan kirli dışkı, anüsten vücuttan atılır.
İnce Bağırsak sindirim işlemini yaparken, Dalak saf Özü emer ve ardından Akciğere ve tüm vücuda dağıtır. Karaciğer Qisi, İnce Bağırsağı da içeren tüm vücutta yukarı çıkma, aşağı inme, dışarı çıkma ve giriş yapma gibi genel Qi faaliyetlerine yardımcı olur. Akciğerin, K.alın Bağırsağa bağlanan iç bir kanalı vardır. Akciğerden aşağıya doğru hareket eden Qi, Kalın Bağırsağın düzgün bir şekilde inmesine ve normal olarak taşınmasına yardımcı olur. Bu nedenle, dış veya iç patojenler, duygusal bozukluklar, kötü beslenme ve/veya doğumsal değişkenler gibi herhangi bir faktör, taşıma işlevini olumsuz etkileyebilir ve buna bağlı olarak Qi’nin tıkanmasına, Nem-Sıcaklık birikimine ve/veya Kan birikimine neden olarak hastalığa yol açabilir. Qi tıkanması, Kan birikimi ve Sıcaklık, hastalık sürecindeki en kritik patojenlerdir.
Hastalık sürecinde Jin Xue ve Yuan Xue adı verilen iki farklı semptom vardır. Jin Xue, yakın kanama olarak adlandırılır ve kan parlak kırmızı ve taze olduğunda, sorunun patolojik konumunun rektum ve anüse yakın olduğunu gösterir. Yuan Xue, uzak kanama olarak adlandırılır ve kan koyu renkte olduğunda, patolojik konumun anüse uzak olduğunu ve genellikle kanamanın sindirim sisteminin daha yukarısında meydana geldiğini gösterir.
Genel Tedavi Prensibi
Patolojik Sıcaklık ortadan kaldırılmalı,
Nem dönüştürülmeli,
kanama durdurulmalı,
Kan birikimi temizlenmeli ve
Yin beslenmelidir.
Farklılaşma ve Tedavi
Crohn hastalığının en yaygın belirtileri karın ağrısı, genellikle alt sağ kadran bölgesinde, ve ishaldir. Rektal kanama, kilo kaybı ve ateş de meydana gelebilir. Kanama ciddi ve sürekli olabilir, bu da anemiye yol açabilir. Crohn hastalığı olan çocuklar gelişim geriliği ve büyüme geriliği yaşayabilirler.
Crohn hastalığının doğru tedavisini sağlamak için öncelikle patojenik faktörleri anlamak gerekir: bunlar eksik mi yoksa fazla mı? Fazla veya eksik Sıcaklık ve Yin veya Qi eksikliği arasında ayrım yapmak gerekir (bu sonuncusu nadirdir). İlk olarak Kan tedavi edilmelidir; ikincisi Ateş tedavi edilmelidir; üçüncü olarak Qi tedavi edilmelidir.
1- Kan Tedavisi: Öncelikle kanamayı durdurmak için sıkılaştırmak, kanı soğutmak ve Kan birikimini temizlemek gerekir.
2- Ateş Tedavisi: Tedavi, fazla Ateşi ortadan kaldırmayı, eksik Ateşi temizlemeyi ve Yin’i beslemeyi içerir.
3- Qi Tedavisi: Eğer fazla semptomlar varsa, Qifen’deki Sıcaklığı temizlemek ve başıboşça yükselen Qi’yi indirmek gerekir; eğer Qi eksikse, Qi’yi beslemeli ve Dalak Qi’sini yeniden doldurmalısınız.
1- Nem-Sıcaklığın Aşağı Akışı
KLİNİK BELİRTİLER
Hastalığın akut atağı, ateş, karın ağrısı, ishal, kırmızı, koyu, kanlı ve irinli veya mukuslu dışkı, anüste yanma hissi, susama ve koyu, sarı idrara çıkma. Dil sarı, kalın ve yağlı bir tabakaya sahiptir. Nabız kaygan ve hızlıdır.
2- Hiperaktif Karaciğer Ateşi ve Qi Tıkanıklığı
KLİNİK BELİRTİLER
Duygusal stres sonrası genellikle hafif, aralıklı kanama ile kronik ishal, karın şişkinliği ve ağrı, özellikle ishal öncesi ağrı ve ishalden sonra ağrının azalması, içme isteği olmayan susuzluk. Dil kırmızıdır ve ince, beyazımsı bir tabakaya sahiptir. Nabız gergindir.
3- Yin Eksikliğine Bağlı Alevlenen Ateş
KLİNİK BELİRTİLER
Bu, az miktarda dışkı ile kronik ishal, dışkının aralıklı olarak taze kırmızı kanla kaplandığı, öğleden sonra geç saatlerde susuzluk ve gelgitli ateşin olduğu bir durumdur. Dil kırmızıdır ve yüzeyinde küçük bir çatlak vardır. Nabız ince ve hızlıdır.
4- Zayıf Dalak Qi
KLİNİK BELİRTİLER
Hafif, aralıklı, pembe kanama ile sulu ishal, soğuğa tahammülsüzlük, ürperme hissi, ısıtıldığında karın ağrısının azalması ve yorgunluk. Dil soluk renkte ve ince veya yağlı bir tabakaya sahiptir. Nabız derin ve zayıftır.
Ekler ve Komplikasyonlar
1- Bağırsağın Tıkanması
Tıkanma, hastalığın bağırsağın duvarını şişirerek ve skar dokusu oluşturarak daraltmasıyla meydana gelir. Crohn hastalığı ayrıca, etkilenen bölgeden mesane, vajina veya cilt gibi çevre dokulara doğru tüneller oluşturabilen yaralar veya ülserler de oluşturabilir. Anüs ve rektum çevresi genellikle etkilenir. Fistüller adı verilen bu tüneller, yaygın bir komplikasyondur ve genellikle enfekte olurlar.
2- Beslenme Eksikliği
Eksiklikler yetersiz beslenme alımından, protein kaybından veya malabsorpsiyondan kaynaklanabilir. Protein, kalori ve vitamin eksiklikleri sıkça görülür. Bu eksiklikler genellikle yorgunluk, zayıflık, diş izleri olan soluk bir dil ve zayıf nabız şeklinde ortaya çıkar.
3- Artritler
4- Cilt Problemleri
Gerekli Yaşam tarzı Değişiklikleri
1- Crohn hastalığı olan hastalar tükettikleri proteini tam olarak ememeyebilirler. Bağırsaklar protein, kalori veya vitaminleri emmeyebilir. Crohn hastalığını önleyen veya tedavi eden özel bir diyet bulunmamaktadır. Ancak süt, alkol, acı baharatlı yiyecekler ve lif semptomları kötüleştirebilir.
2- Hastanın sigara içmemesi veya alkol tüketmemesi gerekir.
3- Gıda alerjileri Crohn hastalığının nüksetmesine neden olabilir. Hastalar alerjik oldukları yiyeceklerden uzak durmalıdır.
4- Düzenli olarak egzersiz yapılmalıdır.