Kış aylarında hastalarımla en çok konuştuğum konulardan biri, mevsimsel beslenmenin önemidir. Soğuk aylarda, hastalara vücudu ısıtmak, sindirimi uyarmak, kan dolaşımını teşvik etmek ve akciğerleri beslemek/korumak için yiyecek ve baharatları yaratıcı bir şekilde kullanma yöntemlerini öğretirim.
Su Wen’de belirtildiği gibi: “Qi ve Kan, sıcaklığı sever ve soğuktan kaçınırlar. Soğuk olduğunda, pürüzlü hale gelirler ve akamazlar.” Bu makalede, hastaların sağlığını ve genel canlılığını artırmakla kalmayıp aynı zamanda RSV, grip, COVID ve sıklıkla üst solunum sorunlarına yol açan grip benzeri hastalıklarını önleyen; mevsiminde akciğer sağlığını korumak için tariflere eklenmeleri kolay olan önemli gıdaları ve baharatları tartışalım.
Elma
Elmalar, benim favori kış meyvelerimden biridir. Soğutucu bir doğaya sahip olmalarına rağmen, bu meyve akciğer ve sindirim sağlığı için besleyici öğelerle doludur. Elmalar akciğer, kalın bağırsak, mide, dalak ve kalp kanallarına girer; tatları tatlı ve ekşidir. Qi’yi güçlendirmeye ve yini beslemeye eğilimli olan elmalar, aynı zamanda ısıyı temizler ve toksinleri ortadan kaldırır.
Karanfil, muskat, kırmızı biber ve tarçın gibi baharatlarla pişirilmiş elma, akciğer ve sindirim sağlığını teşvik etmek, vücudu ısıtmak ve kan dolaşımını artırmak için olağanüstü bir yemektir.
Soğan
Soğanlar, başka bir mükemmel kış yiyeceğidir ve çiğ veya pişirilmiş olarak hazırlanabilirler. Ayurveda tıbbında çiğ soğanlar ısıtıcı ve uyarıcı olma eğilimindedir, ancak pişirilmiş soğanlar tatlı lezzetinden dolayı daha çok tonik ve besleyici olma eğilimindedir.
Genel olarak soğanlar ısıtıcıdır ve akciğer, kalın bağırsak, mide ve karaciğer kanallarına girer; ve acı / tatlı bir lezzete sahiptir. Soğanlar, qi ve kan dolaşımını uyarmanın yanı sıra soğuğu dağıtmaya, nem’i temizlemeye ve balgamı çözmeye yardımcı olur.
Bu gıda, salatalara ve çorbalara kolayca eklenilebilir ayrıca lapa yapılabilir. Dirençli veya derinlemesine öksürüklerle birlikte önemli soğuk belirtileri gösteren soğuk algınlığı/grip durumları için son derece etkilidir.
Sarımsak
Sarımsak, belki de kış aylarında mutfağınızda bulundurmanız gereken en önemli gıdadır. Güçlü ısıtıcı ve dağıtıcı özelliklere sahip olan sarımsak, qi ve kanı hareket ettirir, vücudu ısıtır, nemi temizler, toksinleri ortadan kaldırır, rüzgarı dağıtır ve balgamı çözer.
Doğası sıcak olan sarımsak, akciğer, mide, dalak, kalp ve karaciğer kanallarına girer. Hazırlanışına bağlı olarak lezzeti tatlıdan tuzluya değişirken keskin tadda olabilir.
Rüzgar-soğuk örüntülerine özgü bir çare olarak, sarımsak akciğerleri korumak ve neredeyse her türlü bakteriyel/viral enfeksiyonu çözmek için inanılmaz etkilidir, özellikle de yemeklere serpilmiş şekilde çiğ tüketildiğinde. Hastanın yapısına bağlı olarak, sarımsak günlük olarak öğünlerle birlikte alınabilir veya akut sağlık sorunları için saklanabilir.
Havuç
Nötr sıcaklıkta olan havuçlar tatlıdır ve qi’yi besler. Akciğer, dalak ve karaciğer kanallarına girerler ve qi’yi dolaştırma, güçlendirme, ısıyı temizleme, nem atma ve toksinleri temizleme özelliklerine sahiptirler.
Bu sebze çiğ yenilebilir, ancak kış aylarında baharatlarla nazikçe pişirilip çorbaya eklenerek, yoğun beslenme için son derece çok yönlü bir gıda haline gelebilir.
Lahana
Nötr sıcaklıkta olan lahana akciğer, kalın bağırsak ve mide kanallarına girer. Özellikleri arasında qi’yi dolaştırma, ısıyı temizleme, öksürüğü durdurma, toksinleri temizleme ve bağırsakları nemlendirme işlevleri bulunur.
Lahananın birçok çeşidi bulunur ve salatalara, çorbalara ve diğer tariflere ekleyebilirsiniz.
Pazı
Sıcaklığı soğutucu olan pazı, tatlı bir lezzete sahiptir ve akciğer, kalın bağırsak, mide ve dalak kanallarına girer. Pazı, ısıyı temizler ve toksinleri ortadan kaldırır; bu sebze buharda pişirilebilir veya sote edilebilir, aynı zamanda doğranabilir ve çorbalara eklenabilir.
Patetes
En popüler tatil yiyeceklerinden biri olan patatesler, harika bir beslenme kaynağıdır. Nötr bir sıcaklığa sahiptir, kalın bağırsak, mide, dalak ve böbrek kanallarına girer ve qi, kan ve yini derinlemesine besler.
Patates yemeğine tarçın eklemek ve hatta biraz kırmızı biber katmak, vücudu ısıtmaya ve kan dolaşımını hızlandırmaya yardımcı olur. Havuç, patates ve bu baharatları bir araya getirmek, sağlığı geliştirmek için harika bir ısıtıcı tonik oluşturur.
Ceviz
Ceviz, sıcaklık olarak sıcaktır ve akciğer, kalın bağırsak, ince bağırsak ve böbrek kanallarına girer. Derinlemesine besleyici bir besin olan cevizler hafif tatlı bir lezzete sahiptir ve qi’yi besler, böbrek yang’ını, akciğerleri ısıtır, kuruluğu nemlendirir, balgamı çözer ve böbrek jing’ini destekler. Bu geniş yelpazeli fayda, hastaların iç mekan ısınmasının kuruluk etkilerine maruz kaldığı soğuk kış aylarında özellikle önemlidir, bu durum genellikle akciğerleri ve mukus zarlarını kurutabilir.
Cevizler çorbalarda, salatalarda, makarna veya atıştırmalık olarak eklenerek kolayca tüketilebilir.
Hastaları Eğitin
Kış aylarında hastalara sağlıklı beslenme konusunda bilgi vermek esastır ve göz ardı edilmemelidir. Akupunktur ve bitkisel tedavi güçlü kış desteği sağlar; ancak beslenme derin canlılık için temel oluşturur. Akciğer, kalın bağırsak, dalak, mide ve karaciğer kanallarına giren, vücudu ısıtan ve besleyen yiyeceklere vurgu yapmak aynı zamanda vücudu ilkbahar mevsimine hazırlamaya yardımcı olur.
Dr. İbrahim Çerçi
Kuşadası
22.Ocak.2024