“Çin tıbbında hastalığa yol açabilen herhangi bir faktör aynı zamanda baş ağrısına da neden olabilir. Olarak yorumlanır”
Baş ağrısına neden olabilecek başlıca faktörler:
• Kişinin yapısal özellikleri
• Duygusal stres
— Öfke
— Endişe
— Üzüntü ve keder
— Korku
— Şok
— Düşüncelilik
— Suçluluk
— Utanç
• Aşırı çalışma
• Aşırı cinsel aktivite
• Düzensiz diyet
— Yeterince yememek
— Aşırı yeme
— Sıcak enerjili yiyeceklerin (köri, baharatlar, biber, kırmızı et ve alkol) aşırı tüketimi
— Nem oluşturan yiyeceklerin (yağlı yiyecekler, kızartmalar, süt, peynir, tereyağı, krema, dondurma, muz, yer fıstığı, tatlılar ve beyaz şeker) aşırı tüketimi
— Fazla tuz
— Ekşi yiyeceklerin (yoğurt, greyfurt ve suyu, pişmiş elma, turşular, sirke, ıspanak, karabiber, frenk üzümü, kuş üzümü) aşırı tüketimi
— Düzensiz yeme alışkanlıkları
— Yiyeceklerdeki kimyasallar
— Kakao (ve çikolata) ve kahve
• Travma
• Doğum
• Harici patojenik faktörler (soğuk, sıcak, rüzgâr, vb…)
Tedavi Perspektifi:
“Baş ağrısının akupunktur tedavisi için başın içinden geçen kanalların detaylı bilgisi gereklidir. Baş ağrılarını tedavi ederken, patolojiyi her zaman iç organ bozuklukları ve etkilenen kanallar olmak üzere iki farklı perspektiften değerlendirmeliyiz.”
“Yüzeysel olarak, baş sadece Yang kanallarını içerir çünkü kolun Yang kanalları başta sona erer ve ayaklarınkinin başladığı yerdedir. Bu, başın Yang Qi’nin yoğunlaştığı bir alan olduğu anlamına gelir; bu nedenle eski zamanlarda gökyüzüyle kıyaslanmış ve bazen “Yang Sarayı” olarak da adlandırılmıştır.”
Tanı:
“Baş ağrıları, iki perspektiften teşhis edilebilir: ya kanallar açısından ya da İç Organlar açısından. Her ikisi de klinik pratikte, özellikle bir akupunkturistin bakış açısından eşit derecede önemlidir.
Üç farklı bakış açısından ana teşhis değerlendirilebilir:
- kanallara göre teşhis
- ağrı tipine göre teşhis
- iyileşme ve kötüleşmeye göre teşhis”
KANALLARA GÖRE TEŞHİS
Başın tepesi
— Karaciğer-Kan eksikliği
— Qi ve Kan eksikliği
— Kalp-Kan eksikliği
Başın yanları
— Karaciğer-Yang yükselmesi
— Karaciğer-Ateşi
— Karaciğer-Rüzgarı
Sadece bir tarafta
— Karaciğer-Yang yükselmesi
— Karaciğer-Ateşi
Şakaklar
— Karaciğer-Yang yükselmesi
— Karaciğer-Ateşi
— Karaciğer-Rüzgarı
Gözlerin arkası
— Karaciğer-Kan eksikliği (donuk)
— Karaciğer-Yang yükselmesi (keskin)
Alın
— Mide eksikliği (donuk)
— Mide-Ateşi (keskin)
— Nem veya Balgam
— Dışsal Rüzgar gibi artık patojenik faktör
Başın arka kısmı (oksiput)
— Böbrek eksikliği (kronik)
— Dışsal Rüzgarın istilası (akut)
— Mesane deseni (örneğin, Mesanede Nemli Sıcaklık)
Tüm baş
— Böbrek-Yin veya Böbrek-Esans eksikliği (kronik)
— Dışsal Rüzgarın istilası (akut)
AĞRI TİPİNE GÖRE TEŞHİS
Donuk: Eksiklik.
Ağırlık hissi: Nem veya Balgam.
Genişleyici ağrı: Karaciğer-Yang veya Karaciğer-Ateşi, aynı zamanda dış Rüzgar-Isı.
Sertlik: dış Rüzgar-Soğuk; kronikse, Karaciğer-Yang yükselmesi.
Çekme: içsel Karaciğer-Rüzgarı.
Batma, delme: Kan pıhtısı.
Boşluk hissi: Böbrek eksikliği (Yin veya Yang).
— Rüzgar-Soğuk: belirgin sertlikle şiddetli oksipital.
— Rüzgar-Isı: başın tamamında şiddetli, genişleyici.
— Rüzgar-Nemlilik: başın bir bezle sarılıyormuş gibi hissiyat, ağırlık hissi.
— Karaciğer-Yang, Karaciğer-Ateşi: genişleyici.
— Karaciğer-Rüzgarı: çekme.
— Kan Stazı: batma, delme.
— Balgam: başın bir bezle sarılıyormuş gibi ağırlık hissi, baş dönmesi.
— Nem: başın bir bezle sarılıyormuş gibi ağırlık hissi.
— Qi-Kan eksikliği: donuk.
— Böbrek eksikliği: boşluk hissi.
İYİLEŞME VE KÖTÜLEŞMEYE GÖRE TEŞHİS
Günün saati
— Gündüzleri kötüleşiyor: Qi/Yang eksikliği veya Nemlilik.
— Akşam veya geceleyin kötüleşiyor: Kan veya Yin eksikliği.
Aktivite veya dinlenme
— Aktiviteyle kötüleşiyor: Qi veya Kan eksikliği.
— Hafif egzersizle iyileşiyor: Karaciğer-Yang yükselmesi veya Balgam.
— Dinlenme ve yatmakla iyileşiyor: Qi veya Kan eksikliği.
— Yatarken kötüleşiyor: Nemlilik veya Balgam.
Hava durumu
— Sıcakla kötüleşiyor: Karaciğer-Yang veya Karaciğer-Ateşi yükselmesi.
— Soğukla kötüleşiyor: Yang eksikliği.
— Nemli hava ile kötüleşiyor: Nemlilik veya Balgam.
— Soğuk uygulamayla iyileşiyor: Karaciğer-Yang veya Karaciğer-Ateşi.
Duygular
— Öfkeyle kötüleşiyor: Karaciğer-Yang veya Karaciğer-Ateşi.
— Rahatlama sırasında kötüleşiyor: Karaciğer-Yang yükselmesi.
— Ani bir heyecanla kötüleşiyor: Karaciğer-Yang yükselmesi.
Cinsel aktivite
— Cinsel aktiviteden sonra kötüleşiyor: Böbrek eksikliği.
— Cinsel aktiviteden sonra iyileşiyor: Karaciğer-Ateşi.
Beslenme
— Yemekten sonra kötüleşiyor: Nemlilik, Balgam, Yiyecek Retansiyonu veya Mide-Ateşi.
Batı Tıbbına göre Baş Ağrısı Tanıları:
Kafatası İçi:
• İltihabi
— Menenjit
• İltihabi Olmayan
— Vasküler: migren, beyin kanaması
— Neoplastik: beyin tümörü
— Hipertansif: esansiyel hipertansiyon, sekonder hipertansiyon (glomerülonefrit)
Kafatasıyla İlgili:
• Sinüzit, orta kulak iltihabı
Kafatası Dışı:
• Glokom, servikal spondiloz, üçlü sinir nevraljisi
Dr. İbrahim ÇERÇİ
28.Kasım.2023
Kuşadası