Regl dönemi sırasında meydana gelen baş ağrısı oldukça yaygın bir sorundur. Menstrüel döngü ile ilişkilendirilen kronik baş ağrısı durumunda, adet düzeni ve rahme ilişkin tedavi, diğer ağrı tedavileri ile birlikte ele alınmalıdır.
Regl ile ilişkilendirilen baş ağrıları, regl öncesinde, sırasında veya sonrasında ortaya çıkabilir.
Genel bir yaklaşım olarak,
regl öncesinde meydana gelen baş ağrıları, Qi veya Kan tıkanıklığına;
regl sırasındaki baş ağrıları, Karaciğer-Yang yükselmesine;
regl sonrasındaki baş ağrıları ise Kan eksikliğine işaret olabilir.
Ancak, bu sadece genel bir tanı kılavuzudur ve pratikte yukarıdaki kuraldan sapmalar olabilir.
Adet Döneminde Görülen Baş Ağrıları’nın Nedenleri
Aşırı Fiziksel Çalışma
Aşırı fiziksel çalışma, spor dahil, dalak organına zarar verip Qi ve Kan eksikliğine yol açabilir. Kan eksikliği, regl sonrasında artabilir çünkü bu dönemde, Kanın Deniz’i olan Chıng Mai, nispeten boş bir durumdadır. Eksik Kan, Beyni besleyemez ve bu da genellikle regl sırasında veya sonrasında meydana gelen eksik türde baş ağrılarına yol açar.
Duygusal Stres
Öfke, baskılanmış öfke, kin, hayal kırıklığı, endişe ve suçluluk, Karaciğer-Qi tıkanıklığına yol açabilir, bu da zamanla Karaciğer-Ateşi’ne dönüşebilir. Karaciğer-Ateşi yukarı doğru alevlenme eğilimindedir, özellikle de Chong Mai’nin Qi’si regl dönemlerinde yukarı doğru isyan edebilirken. Bu durum, regl öncesinde veya sırasında baş ağrılarına neden olabilir.
Başka bir olasılık da duygusal stresin Karaciğer-Kan eksikliğine ve/veya Karaciğer-Yin eksikliğine yol açması ve bunun sonucunda Karaciğer-Yang’ın yükselmesi olabilir. Bu durum da regl öncesinde veya sırasında baş ağrılarına neden olabilir.
Başka bir olasılık da Karaciğer-Qi tıkanıklığının Karaciğer-Kan durgunluğuna yol açmasıdır; bu gerçekleştiğinde, Kan birikir ve regl döneminde doğru bir şekilde Rahim ve Chong Mai’ye akış yapmaz. Karaciğer kanalının Beyne giriş yapması nedeniyle, bu Kan durgunluğu durumu regl öncesinde veya sırasında baş ağrılarına neden olabilir.
Adet Döneminde Görülen Baş Ağrıları’nın Kökeni
Regl döneminde baş ağrısına neden olan başlıca patolojik durumlar şunlardır:
• Kan eksikliği
• Karaciğer-Ateşi yükselmesi
• Karaciğer-Yang yükselmesi
• Kan durgunluğu.
Kan eksikliği ve Karaciğer-Yang yükselmesi, genellikle bir eksiklik geçmişine sahip kadınlarda ortaya çıkar, yani Kan ve/veya Yin eksikliği durumunda, Karaciğer-Ateşi ve Kan durgunluğu ise genellikle Yang yapısına ve fazlalık eğilimine sahip kadınlarda ortaya çıkar.
Adet Döneminde Görülen Baş Ağrıları’nın Örüntülerinin Tanımlanması
Kan Eksikliği
Klinik Belirtiler:
Regl dönemi sırasında veya sonrasında başın tepe bölgesinde hafif baş ağrıları, baş dönmesi, çarpıntı, uykusuzluk, bulanık görme, yorgunluk, donuk ve soluk cilt.
Dil: Soluk ve İnce.
Nabız: Dalgalı veya İnce.
Alevlenmiş Karaciğer-Ateşi
Klinik Belirtiler Regl dönemi öncesinde veya sırasında şiddetli zonklayan baş ağrıları, şakaklarda, gözlerde veya başın yan bölgelerinde, yoğun adet kanaması, baş dönmesi, gözlerde yanıp sönen ışıklar, acı tat, susuzluk, kızarmış yüz, kuru dışkı, koyu idrar, sinirlilik.
Dil: Sarı kaplamalı ve kenarları daha kırmızı.
Nabız: Gergin ve Hızlı.
Yükselen Karaciğer-Yang
Klinik Belirtiler Regl dönemi öncesinde veya sırasında şakaklarda, gözlerde veya başın yan bölgelerinde zonklayan baş ağrısı, sinirlilik, baş dönmesi, gözlerde yanıp sönen ışıklar.
Dil: Karaciğer-Yang yükselmesi, Karaciğer-Kan eksikliğinden kaynaklanıyorsa dil rengi değişmemiş olabilir veya soluk olabilir.
Nabız: Gergin, veya sol tarafta gergin ve sağ tarafta ince olabilir.
Kan Durgunluğu
Klinik Belirtiler Regl dönemi öncesinde şakaklarda, gözlerde veya başın yan bölgelerinde bıçak saplanır gibi baş ağrısı, regl öncesinde koyu renkli pıhtılarla birlikte koyu adet kanaması, ağrılı regl, karın ağrısı.
Dil: Mor.
Nabız: Gergin veya Dalgalı.
Adet Döneminde Görülen Baş Ağrıları Düşünce ve Önlemler
Adet dönemi baş ağrıları, tek başına veya bir arada kullanılan akupunktur veya bitkisel tedavi ile çok iyi yanıt verir. Kan durgunluğundan kaynaklanan örüntü en zorlu olanı iken, kan eksikliğinden kaynaklananı en kolay olanıdır. Genellikle hem akupunkturun hem de bitkisel tedavinin bir arada kullanılması daha hızlı sonuçlar sağlar.
Önleme konusunda, adet dönemi baş ağrısı yaşayan bir kadının aşırı miktarda çay veya kahve tüketmemesi, tercihen hiç içmemesi önemlidir. Karaciğer-Yang yükselmesi ve Karaciğer-Ateşi paternlerinde, sirke, portakal suyu, greyfurt suyu, turşu, kırmızı frenk üzümü, yoğurt gibi ekşi yiyeceklerden kaçınmalıdır. Bu tür yiyecekler Karaciğeri rahatsız edebilir ve ağrıyı artırabilir.
Kan eksikliği paterninden muzdarip olanlar için aşırı çalışmamak ve yeterli dinlenmeyi sağlamak önemlidir. Öğle yemeğinden sonra yatmak, kısa bir dinlenme süresi sağlar ve bu, Kan’ın Karaciğer’e geri dönmesi ve yenileyici bir etki yapması açısından önemlidir.
Dr. İbrahim Çerçi
Kuşadası
17.Ocak.2024